Vers uit het vliegtuig vanuit het warme zuiden vertrokken Roel en ik voor een paar dagen de andere kant op, naar het koude noordoosten van Europa. Er is niets zoals de opwinding wanneer je op het punt staat totaal nieuw terrein te betreden. Die laatste stappen richting vaste grond vanaf de vliegtuigtrap. De eerste aanraking, de eerste windvlaag die je haar meeneemt en je sjaal laat dansen. Een nieuw land: Litouwen.
De vlucht was schitterend, nog nooit heb ik er zo erg van genoten als dit keer. Ik verloor mezelf als in een droom in de lichtroze overgang aan de horizon. De wolken waren zo fluffy als een pakje watjes, waar je zo een hapje uit kunt trekken. We daalden, vielen in het bed van wolken, om helemaal weg te zakken richting Litouwse grond.
Koude, glinsterende microsneeuwvlokjes beroerden ons gezicht zodra we op Litouwse bodem stonden. Omringd door een taal waar we niets van maakten. Een allerliefste aankomsthal, om ons heen opgetrokken alsof het een concerthal was. Een luchthaven zonder OV-ticket counters; je kon buskaartjes kopen in de enige kiosk die de aankomsthal bezat. Voor 0,65 reisden we met bus 3G van het vliegveld naar het stadscentrum van een nieuwe stad: Vilnius.
Vilnius is een mix van oud en nieuw, vroeger en nu, aan een soepel kronkelende rivier die het moderne centrum van de oude stad scheidt. Aan de noordkant, in het donker fel verlicht met de kleuren van het land, staan grote shopping malls waar je kunt eten, drinken en alles kunt kopen wat je maar kunt verzinnen. Aan de zuidkant liggen de straatjes, steegjes en sierlijke gevels en richels van de Old Town.
De oude stad is een wirwar van rode daken, pastelkleurige huizen en sierlijke richels en gevels en figuren. De kerken zijn net zo: geverfd in felrood of lichtgeel, met witte richels en randen en versieringen. Ze komen recht uit een sprookje. Dit weekend stond er een enorme markt, verspreid door de hele zuidkant van de stad, waar je allerlei soorten bewerkt hout, van speelgoed tot keukengerei, wollen sokken, droogbloemen met fleurig gekleurde bloemen als details tussen de grotendeels droge kleuren van het riet, handgemaakte manden in alle soorten en maten, linnen, souvenirs, lokaal voedsel wat wordt bereid op houtvuren, waarvan de donkere, diepe geur door de hele stad zweeft. Het vrolijke gekwetter van de mensen dempt al het andere stadsgeluid. Onder een blauwe lucht loopt een hele hoofdstad uit om manden te kopen waarin ze hun pas gekochte etenswaren en droogbloemboeketten meedragen over de rest van de markt, waar ze aan wollen sokken voelen, houten speelgoed kopen voor hun kinderen en kijken naar de straatartiesten op stelten.
De bekende Bell Tower, naast de grote kathedraal op Cathedral Square, is tegen een tarief van 3 euro voor studenten (en 6 euro voor anderen) te betreden. Via een nauwe trap loop je helemaal omhoog, waar je bovenin terechtkomt tussen de grote klokken. Door de smalle ramen kijk je vanuit allerlei hoeken uit over het knusse oude centrum.
De Gate of Dawn is ook een prachtige plek. Een babyblauwe hoek in het zuiden van de Old Town, met allerlei inscripties in de muren en omringd door andere pastelblauwe muren, torentjes en wederom richeltjes om alles mooier te maken.
Op een middelgrote heuvel, aan de rand van de oude stad, staat de Gediminas Castle Tower. Een lage ronde toren van oranjebruine stenen, waarop trots de Litouwse vlag wappert. Vanaf het met keien belegde, ongelijke plateau tussen de overblijfselen van de kasteelmuur kijk je uit over Vilnius, zowel het oude als het nieuwe deel. Maar het is nog niet het hoogste punt. Een eindje verderop en heel wat klimmeters verder staat het Drie Kruizenmonument, een heuvel waarop een groot, wit standbeeld staat. Drie witte kruizen, vermengd tot één indrukwekkend monument. Het staat symbool voor de eerste christelijke missionarissen die hier kwamen, maar werden vermoord op deze plek. Daarmee staan de kruizen ook symbool voor het begin van het christendom in Litouwen.
Midden in de stad staat een groot, lichtgrijs gebouw, wat door alle modieuze groeven en richels op sommige plekken donkerder lijkt. Het is het oude KGB-kantoor van Vilnius, waar, geheel volgens rechtvaardige symboliek, vandaag de dag het Museum of Occupations and Freedom Fights in huist. Kamers vol met kleding, spullen, foto's en verhalen. Over mensen die vochten voor hun land en de vrijheid ervan. Hoe ze zich maandenlang schuilhielden in bossen. Hoe het Litouwse volk in grote getale werd verbannen naar het oosten van Rusland. Gezinnen, kinderen, ouderen; velen stierven tijdens de lange reis. Langs die bielzen liggen zoveel levens, zoveel onbekende levens ook, waarvan nooit bekend is geworden waar de ziel gebleven was; maar al die tijd van onwetendheid lag het lichaam daar, om nooit gevonden te worden. Dat, en dan keer honderden, duizenden. Zoveel leed, zoveel pijn. Ongelofelijk wat mensen elkaar aandoen.
Beneden in de kelder zijn de oude KGB-cellen. Zoveel mensen werden daarin opgesloten, ondervraagd, geëxecuteerd. Wat een donkere bladzijde.
Verder naar boven. Lapjes stof waarop hoopvolle teksten zijn geborduurd. Brieven, speldjes, gevangeniskleding. Foto's van verbannen kinderen. Kinderen die werden geboren in ballingschap. Waarom, wat deden zij verkeerd? De doelloosheid steekt, doet pijn. Zeker als we denken aan Oekraïne vandaag de dag. De geschiedenis herhaalt zich. Waarom hebben we er niet van geleerd? Om ons heen zijn duizenden, miljoenen redenen om te stoppen met oorlog. Laat iedereen in dit museum komen en zijn hart openstellen. Dan zal er nooit meer oorlog zijn.
Nu begrijpen we ook waarom hier in Litouwen de solidariteit met Oekraïne zo leeft. Zeker de iets oudere mensen dragen bijna zonder uitzondering speldjes, en overal zie je vlaggen en de kleuren van Oekraïne. Nog geen dertig jaar geleden vertrokken hier pas de laatste Russen. Alles is nog zo vers; de pijn, het verlies, de vrijheidsberoving. Het grootste deel van de Litouwse bevolking weet wat Oekraïne doormaakt. Niet omdat zij het nieuws kijken, maar omdat zij nog maar dertig jaar geleden de Oekraïners waren.
Op de terugweg naar de noordkant van de stad liepen we langs een gezellig drukke skatebaan. Kinderen steppen onbezorgd van de slopes af, lachen, kletsen. Een nieuwe generatie. Over hoop gesproken.
Eten kan op veel plekken in Vilnius, maar één van onze favoriete plekken is de vijfhoge shopping mall aan de Nerisrivier, die dwars door Vilnius stroomt. Het is modern en groot, maar toch ook gezellig en sfeervol. Op de vijfde verdieping zitten meerdere restaurants met uitzicht op de rivier en de stad. Bijvoorbeeld Charlies Pizza, waar je kunt genieten van pizza, burgers en schnitzels terwijl je uitkijkt op steppende en skateboardende kinderen in het licht van de ondergaande zon, in een levendige stad naast een levengevende rivier.
Conclusie: go Vilnius!
Reactie plaatsen
Reacties